Sprawdź jaki jest Twój osobisty styl radzenia sobie w trudnych sytuacjach.
Każda nowa sytuacja, z którą mierzymy się może wywoływać stres. Jest to całkowicie naturalne i zrozumiałe, gdyż nikt nie jest na nią przygotowany. Wywołuje to w nas ogromny niepokój i niepewność. Nie wiemy co się wydarzy i kiedy się skończy. Każdy z nas inaczej reaguje na takie obciążenie i różnie radzi sobie z zaistniałą sytuacją trudną.
Warto więc głębiej zastanowić się nad tym, jak my radzimy sobie w sytuacji trudnej. Jakie są strategie radzenia sobie ze stresem? Jaki jest mój styl radzenia sobie ze stresem? Jakie działania mogę wprowadzić lub zmienić już dziś, aby lepiej radzić sobie w sytuacjach stresowych?
Nie jest możliwym, aby być zupełnie odpornym na trudne sytuacje.
Napotykamy je w życiu codzienny bardzo często, nawet nie zdając sobie z tego sprawy. Jedne są dla nas większym wyzwaniem, a inne mniejszym. Czasami wykorzystujemy również inne zasoby, które posiadamy, aby sprostać tym wyzwaniom. Z tego powodu większe znaczenie od identyfikacji stresorów, ma nasza aktywność, czyli działania, które podejmuje każdy z nas w celu poradzenia sobie z trudną sytuacją. Następstwem tych działań jest zmniejszenie odczuwanego stresu.
Większe znaczenie od identyfikacji stresorów, ma nasza aktywność, czyli działania, które podejmujemy.
Dlatego zapraszamy Was do wykonania testu sprawdzającego jak na co dzień radzisz sobie ze stresem, gdy doświadczasz trudności. Odpowiedź na poniższe pytania i sprawdź jaki jest Twój wiodący styl.
1. W sytuacjach trudnych:
a) myślę tylko i wyłącznie nad rozwiązaniem problemu,
b) złoszczę się,
c) najpierw szukam sposobu na zrelaksowanie się.
2. W sytuacjach trudnych:
a) wyznaczam sobie strategię i działam według niej,
b) odczuwam przygnębienie sytuacją, w której się znalazłem,
c) spotykam się ze znajomymi, aby na razie nie myśleć o problemie.
3. W sytuacjach trudnych:
a) szczegółowo analizuję sytuację, w której jestem,
b) płaczę,
c) kontaktuję się z bliską mi osobą, aby omówić mój problem.
4. W sytuacjach trudnych:
a) podejmuje tylko takie działania, które spowodują rozwiązanie mojego problemu,
b) mam obawy, że nie poradzę sobie w tej sytuacji,
c) wychodzę na spacer.
5. W sytuacjach trudnych:
a) wykorzystuję sytuację, aby udowodnić, że potrafię tego dokonać,
b) mam sporo dolegliwości psychosomatycznych,
c) oglądam telewizję.
Teraz sprawdź ile udzieliłeś odpowiedzi a, b, a ile c.
W myśl teorii Endlera i Parkera, człowiek znajdujący się w sytuacji przewyższającej zdolności poradzenia sobie, przybiera jeden z następujących stylów radzenia sobie: styl skoncentrowany na zadaniu (a), styl skoncentrowany na emocjach (b) i styl skoncentrowany na unikaniu (c).
Styl jest tu rozumiany jako typowy dla danej osoby sposób zachowania w różnych sytuacjach stresowych, będący zbiorem strategii, czyli konkretnych, podejmowanych i uruchamianych działań oraz reakcji.
Styl skoncentrowany na zadaniu określa styl radzenia sobie ze stresem polegający przede wszystkim na podejmowaniu konkretnych działań. Jeśli Twoje odpowiedzi w przeważającej liczbie były „a”, to właśnie ten styl określa Twoje działania w sytuacjach trudnych. Osoby takie podejmują wysiłki zmierzające do rozwiązania problemu. Główne strategie to poznawcze przekształcenia lub próby zmiany sytuacji. Styl zadaniowy uznawany jest za najkorzystniejszy styl radzenia sobie z sytuacjami trudnymi.
Drugi styl to styl skoncentrowany na emocjach. Charakteryzuje on osoby, które w sytuacjach trudnych bardziej koncentrują się na sobie i swoim stanie emocjonalnym. Odczuwają wysokie napięcie, złość, poczucie winy. Niejednokrotnie też wyładowują się na osobach w swoim otoczeniu. Często zauważa się również u nich myślenie życzeniowe czy fantazjowanie, którego celem jest zmniejszenie napięcia emocjonalnego związanego z sytuacją trudną. Należy jednak uważać, gdyż może to prowadzić do zwiększenia poziomu odczuwanego stresu, napięcia lub przygnębienia. W naszym teście takim stylem charakteryzują się osoby, które najczęściej dawały odpowiedź „b”.
Ostatni styl to styl skoncentrowany na unikaniu. Opisuje on osoby, które raczej wystrzegają się myślenia o sytuacji, w której się znalazły więc stosują różnego rodzaju uniki. Wyróżnia się dwa rodzaje tego stylu: angażowanie się w czynności zastępcze (sen, oglądanie telewizji, używki, zakupy) i poszukiwanie kontaktów towarzyskich (spotkania ze znajomymi, imprezy). Styl unikowy stosują osoby, które w naszym teście dały najwięcej odpowiedzi „c”.
Pamiętajmy też, że to jaki styl w konkretnej sytuacji będzie dla nas dominujący zależy od wielu czynników. Są to na przykład cechy osobowościowe, czynniki sytuacyjne czy poziom nasilenia stresu. Nikt z nas nie charakteryzuje się też tylko jednym stylem. Zazwyczaj wykorzystujemy każdego po trochu, w zależności od sytuacji i okoliczności. Ważnym jest jednak, aby kierować się stylem najkorzystniejszym, prowadzącym do konstruktywnych i efektywnych rozwiązań.
Literatura:
Endler NS, Parker DA. Multidimensional assessment of coping: A critical evaluation. Journal of Personality and Social Psychology 1990.
Heszen-Niejodek I. Teoria stresu psychologicznego i radzenia sobie. W: Strelau J. (red.). Psychologia. Podręcznik akademicki. T.3. Gdańsk: GWP; 2007.
Trojanowska A. Znaczenie badań nad jakością życia w medycynie. Zdrowie Publiczne 2011.
Comments